KISS: Keep It Short & Simple

Door Sander Eijkelkamp

Met interesse heb ik jullie blogs gelezen en ik moet zeggen dat het ook echt interessante informatie geeft. Toch moest ik constant denken aan een boek dat ik laatst gelezen heb van John Kotter, genaamd ‘Onze IJsberg Smelt!’ Dit verhaal toont aan dat verandermanagement op een hele eenvoudige wijze uitgelegd kan worden.

Kotter, Rathgeber, Platzer en Mueller (2006) beschrijven in dit boek in uiterst simpele taal en met afbeeldingen hoe je succesvol kunt veranderen in moeilijke omstandigheden. Hij gebruikt hiervoor de parabel van een kolonie pinguïns. Doordat het op uiterst simpele wijze geschreven is, maakt het makkelijk te gebruiken in welke organisatie dan ook. Herkenbaar zijn de verschillende types die in veel organisaties te vinden zijn.

Het verhaal draait om pinguïn Fred die ontdekt dat de ijsberg waarop de kolonie leeft aan het smelten is. Hij staat voor de uitdaging om dit kenbaar te maken aan de leiding en hen te overtuigen actie te ondernemen. Na de eerste ontkenning van de kolonie ontstaat er al vlug in paniek wat leidt tot tegenstrijdige plannen en verdeeldheid binnen de kolonie. Al gauw komen de pinguïns er echter achter dat samenwerking de enige echte mogelijke oplossing is. Uit de vele mogelijke oplossingen wordt er uiteindelijk één gekozen en een team samengesteld om op verkenning te gaan naar een nieuwe plek. Ook wordt er gekeken naar een manier om te communiceren met de rest van de kolonie. Uiteindelijk wordt weerstand overwonnen en zelfs de gehele manier van leven van de pinguïns aangepast, waardoor het voortbestaan verzekerd is.

Hoewel het boek in eerste instantie op mij wat kinderachtig over kwam, zit er een hele duidelijke structuur in. Kotter beschrijft namelijk met het verhaal de 8 stappen die volgens hem essentieel zijn om te kunnen veranderen in moeilijke omstandigheden (zie Figuur 1).

Figuur 1; Eight Steps for Leading Change, naar Kotter (2006)

Deze stappen zijn:
1. Creëer een gevoel van urgentie; Een belangrijke voorwaarde is dat alle deelnemers inzien waarom er veranderd moet worden en welke problemen hiermee opgelost worden.
2. Verzamel een leidend team; Leiders moeten invloed hebben en beschikken over kritisch vermogen, gedragen door een groep gemotiveerde mensen.
3. Ontwikkel een visie en strategie voor de verandering; Zorg dat het realistisch, concreet en begrijpbaar is waarom de verandering nodig is en zoek de gemeenschappelijke waarden.
4. Communiceer om draagvlak en betrokkenheid te creëren; Medewerkers moeten op de hoogte zijn om angst en onzekerheid te voorkomen. Leiders hebben een cruciale rol door zich kwetsbaar, open en onthullend op te stellen.
5. Maak het anderen mogelijk om te handelen; Haal eventuele barrières weg die de verandering in de weg staan en zorg voor blijvend commitment vanuit het management.
6. Genereer korte termijn successen; Zorg voor ‘quick wins’ en maak deze zichtbaar, zodat inzet beloond wordt en er meer geloof in de visie ontstaat.
7. Houd het tempo hoog; Waak voor gevoel dat de verandering reeds voltooid is en zorg dat de urgentie hoog blijft. Verfijn de aanpak en breng deze over naar andere organisatieonderdelen.
8. Creëer een nieuwe cultuur. Borging en verankering van de verandering in de organisatie is essentieel door voortgang op de verandering periodiek en systematisch te meten en evalueren.


Voor iedere leider in het onderwijs kan dit boek een uitkomst bieden om op simpele wijze te communiceren met bijvoorbeeld een projectteam. Moeilijke omstandigheden vragen soms een behoorlijke snelheid en duidelijke taal. Dit boek is in zeer korte tijd uit te lezen en kan er voor zorgen dat iedereen de neuzen dezelfde kant op heeft staan.



Literatuur
Kotter, J. P., Rathgeber, H., Platzer, I., & Mueller, P. (2006). Onze ijsberg smelt! Amsterdam: Business Contact.